__những ngã tư và những cột đèn

-- trần dần- Những ngã tư và những cột đèn - tiểu thuyết. Toàn bộ những từ ngữ liên quan đến tiểu thuyết (tên tác giả, tên truyện và thể loại) đều viết thường. Chỉ có mỗi cụm từ NHÀ XUẤT BẢN HỘI NHÀ VĂN là viết hoa. Trần trọng vũ thiết kế bìa. Nhìn chữ thôi cũng thấy cười rồi, còn cười theo kiểu nào thì đọc mới biết.
và đây là trang đầu tiên của cụ trần dần trong tiểu thuyết:

Kính gửi đồng chí đánh máy. Đề nghị đồng chí, nếu có thể, chú í cho mấy điểm:
1. Về trình bày, cứ đánh liền không xuống dòng. Chữ đầu đánh luôn từ đầu dòng, không thụt vào. Coi như cuốn sách gồm từng ô, như ô ruộng đầy chữ. Giữa các ô có những vệt trắng, 1 dòng, 3 dòng, 5 dòng, tùy theo, như những bờ vùng, bờ thửa. Những vệt trắng này, xin để trắng, đừng đánh sao.
2. Chỗ nào đề bằng con số, xin cứ đánh con số. Ví dụ: 8 giờ 30, mùa đông 1959,v.v...
3. Chữ y, trong cuốn sách này, đa trường hợp viết lại là i, xin cứ đánh là i.
4. Có những chữ dính liền, ví dụ Cônhắc, Côtab, Lily, xin cứ để dính liền.
5. Những chữ điệp nhiều nguyên âm, ví dụ xìì, khèè, v.v..., xin cứ để như thế.
Tôi đề nghị như vậy, không phải vì tôi muốn lập dị. Tôi rất cám ơn.

Và nhã nam đã làm đúng như ý cụ. Truyện có tính giải trí rất cao (các giá trị khác bạn tự tìm lấy :D), rất tươi tắn và gợi tình, hài hước thì khỏi nói. Về cái khoản gợi tình, bây giờ xã hội tự cho là văn minh gọi là sexy, thì những ngã tư cực kỳ sexy, và sexy nhất trong ngã tư là em Cốm, một trong mấy nhân vật nữ chính của chuyện. Một trong các chi tiết gợi tình được kể là chuyện anh Dưỡng (chồng Cốm) trói vợ lại, nhét khăn vào mồm để làm mẫu chụp ảnh nuy (tiếng Pháp là nuy, tiếng anh là Nude), bây giờ báo chí cách mệnh gọi là ảnh khoả thân nghệ thuật, còn các "nhà nhiếp ảnh dạo" thì gọi là ảnh cởi truồng. Phong cách này rất giống với tay nghệ sĩ gì đó chuyên chụp ảnh chị em cởi truồng bị trói, dây rợ chằng chịt, rất nổi tiếng của Nhật bổn, Báo Thể Thao & Văn hoá gọi là erotic, hi hi, ko biết tay nghệ sĩ này có chôm ý tưởng của cụ trần dần ko. Biết thêm một thuật ngữ, người Nhật sexy (cởi truồng và ấy) thì gọi là erotic. Em Cốm bị chồng đè nghiến ra chụp ảnh, xấu hổ quá, chạy sang nhà chị hàng xóm khóc rấm rứt.
Lại nhớ sang tác phẩm kinh điển của Akira-Kurosawa, Lã Sinh Môn-1950, có lối kể chuyện theo từng nhân vật, mỗi nhân vật một góc nhìn, rất độc đáo. những ngã tư và những cột đèn cũng vậy, toàn bộ câu chuyện lần lượt hiện ra theo lời kể của nhiều người, do đó ta có thể thấy được những thái độ, những quan điểm, những phán xét khác nhau trước một sự kiện, một hành động. Và với những tuyến thời gian quá khứ, hiện tại đan xen nhau, câu chuyện còn được soi trong hoàn cảnh hiện tại và xét lại với độ lùi thời gian sau đó 11 năm. trần dần cho độ lùi của câu chuyện là 11 năm, còn các đồng chí công an sau 22 năm (1988) mới trả lại bản thảo "những ngã tư" cho nhà văn, đến lượt các đồng chí văn hoá lùi tiếp 22 năm nữa, 2010, tác phẩm mới được đến tay bạn đọc. Tổng cộng xã hội lùi so với "những ngã tư và những cột đèn" trần dần 44 năm. Thảo nào, đọc, nhiều người thấy nó mới, thấy nó hiện đại. Chả biết buồn hay vui.
Cũng trên TT&VH, hôm trước Phan An của Quẩn quanh trong tổ, nói yêu những gì mang tính chiến đấu, hôm vừa rồi Phan Việt nói,với nhà văn thì cực đoan là tất yếu. Nguyễn Quang Lập có kể trong Bạn Văn: trần dần thức trắng đêm mới sửa xong bài thơ mà cái đầu đề bài thơ còn dài gấp đôi bài thơ:
            VỢ CHỒNG
              xong
Thế mới biết mức độ cực đoan trong nghề văn của trần dần khốc liệt đến thế nào. Từng chữ, từng câu trong tiểu thuyết đều rất chỉn chu kỹ lưỡng. Có thể đọc nhanh hoặc đọc đi đọc lại một đoạn văn nào đó mà vẫn thấy hay.
P/S: Nhớ là Nhị Linh có mấy bài viết về trần dần và những ngã tư, vừa hay đọc xong tiểu thuyết tôi cập nhật đường linh vô đây, 2 bài này cũng rất có giá trị.
những ngã tư và những cột đèn
Trần Dần Dostoevsky
về việc trình bày một tác phẩm ngôn từ, "Chỉ tại con chích chòe" của Dương Tường có bài thơ "chéo" rất hay và một quyển khác cũng của Trần Dần, "Đi! Đây ! Việt Bắc".