Lòng tin đáng giá bao nhiêu?

Ở thời buổi tiền trao cháo múc, lời nói gió bay, nén bạc đâm toạc tờ giấy, tiền là tiên là phật này, nên chả trách đa số giao dịch đều phải đặt cọc, tôi thử đặt một câu hỏi, sự tin tưởng (STT) trong giao dịch kinh tế bình thường được định giá ra sao :
* Đi thuê truyện, băng đĩa: bằng giá của sản phẩm, sự tin tưởng vào khách hàng bằng 0. Thuê vài lần, quen, không phải đặt cọc niềm tin bằng 100%.
* Thuê máy khoan tường (trung quốc) trị giá khoảng 800.000 (máy mới): 500.000 đ hoặc đăng ký xe máy. STT= 800.000 -500.000 = 300.000đ hoặc nhỏ hơn.
* Mua bia hơi: đặt cọc 5000 cho vỏ chai, vô giá trị. STT =0; cái này liên quan đến văn hóa nhiều hơn, tôi nghĩ vậy, vì với cái vỏ chai pep (coca, pepsi….) người mua hay quên trả lại, lên 5000 kia chủ yếu để cho người mua nhớ là chính.
* Làm thẻ tín dụng quốc tế: số tiền ký quỹ bằng 110% định mức thẻ, ví dụ: thẻ có hạn mức 100 tr thì bạn phải ký quỹ 110 tr, trong trường hợp này STT = -10% thậm chí còn nhỏ hơn không, tức là bạn luôn bị ngân hàng nghi ngờ là kẻ cắp khi có ý định làm thẻ tín dụng. Chỉ có thành phần sau là không phải ký quỹ: cán bộ các cấp của chính quyền, cán bộ các bộ ngành, chức càng to hạn mức càng lớn và khi nghỉ hưu hoặc mất chức STT lại trở về âm như dân thường.
* Mua nhà, mua đất, cái món này giá trị lớn lên tiền đặt cọc cũng khác và cách tính cũng khác. Nó còn tùy thuộc độ máu của người mua, sẵn sàng đặt cọc cao hơn giá của người bán. Lúc này STT của người bán được người mua định giá lại vì sợ người bán tham giá cao hơn mà sẵn sàng đền cọc. VD: đặt cọc 10tr rồi nhưng có người đến đặt 40tr thì người bán đất sẵn sàng đền 20tr cho người đặt trước để lấy 40tr của người đến sau. Lâm vào hoàn cảnh này thì rõ ràng là người mua chỉ có chông chờ vào hên xui. Và STT của người bán trong trường hợp này rõ ràng không thể định giá được vì nó chẳng có giá trị gì.
* Đi học thêm: học buổi nào mua vé buổi đấy như xem hát, không thầy trò gì sất. Tao hát mày vào nghe, OK mua vé, tiền trao cháo múc STT=0
Có thầy còn chơi hiểm hơn: mời phụ huynh đến bảo đóng một cục cả môn (khoảng 3-5 tr tùy mật độ, tùy thầy) phụ huynh cắn răng đóng tiền, con nhà nghèo, cha mẹ đỡ tốn: STT=0, thầy trả tin bố con thằng nào (gồm cả học sinh và bố nó). Thời buổi kinh tế, nhà nhà làm giàu, người người làm giàu, người ta không gọi là dạy chữ, dạy người mà là sản phẩm, dịch vụ giáo dục, mà đã là dịch vụ thì có giá của nó, lên cũng khó mà trách cứ các thầy, chỉ tội một số cháu thương cha mẹ và vài phụ huynh hay nghĩ về quá khứ mà nghẹn ngào thôi.
*Bà đẻ vào bệnh viện, đặt cọc tiền giường 1tr, sau 1 tuần chi phí mất 800000,
STT=800000-1000000=- 200000đ, tất cả các bà đẻ lại bị coi là ăn cắp như trường hợp trên.
* Còn một trường hợp nổi tiếng là mua ô tô ở đại lý toyota giải phóng, người mua đặt cọc cả 100% tiền luôn mà vẫn bị thằng bán nó xù luôn, đi tù kiếm tiền tỉ. Quả này thì hết nói luôn, kiện cáo mãi mà vẫn bị thiệt. STT=0, một sô 0 tròn trĩnh.
Còn rất nhiều trường hợp đặt cọc khác mà tôi không thể kể hết ra được. Xem ra cái thời quán để giữa rừng, ai mua nải chuổi, mớ rau…, lấy xong tự để tiền vào bị treo ở quán mới 30-40 năm thôi mà đã như lâu lắm rồi, lâu như thời nguyên thủy hàng đổi hàng vậy.